Inleiding
Onder deze titel vindt u vanaf volgende week op deze bladzijde een reeks korte schetsen van Jan Verwest, schilder, graficus, militant en duivel-doet-al. Verwest stamt uit een familie die reeds in de vorige eeuw in de branding stond van de strijd voor de bevrijding van de arbeider, voor de omverwerping van het kapitalisme, voor het socialisme.
« Van mens op mens » wordt geen gestructureerde biografie, geen groots opgezette historische studie en allerminst een staaltje bellettrie. Verwest schrijft recht voor de raap, gedreven door een nooit falend engagement en een grote aandacht voor al wat voor en met hem roerde en leefde.
« Het is een boek over mensen, zegt Verwest. Het begint In 1700 en het eindigt feitelijk nooit, het begon zeker veel vroeger en het zal nog verder gaan, het gaat over grootvaders die, moesten ze nog leven stokoud zouden zijn en die zelfs volgens onze normen niet meer zouden kunnen leven — ik geloof zelfs dat ze niet meer zouden willen leven. Het gaat over buren, over vrienden en kennissen, een beetje over het socialisme, het activisme, de oorlog, de vrede, over poëten, over liefde, over mijnheer baron. »
De personages die in deze stukjes tot leven opgeroepen verleden zullen optreden zijn dus niet verzonnen. Alleen werden gelijkenissen met bestaande personen en met niet meer bestaanden, soms opzettelijk, een beetje veranderd.
Jan Verwest is, zoals gezegd, geen historicus, maar een getuige die bloedwarm schrijft over wat geweest is en over wat nu gebeurt. Hij ziet zichzelf niet als een geïsoleerd, en zo mogelijk nog minder als een « uitverkoren »- individu, zoals artiesten wel eens plegen te doen. Hij ziet zichzelf als een schakel in die enorme historische ontwikkeling, die via een kapitalisme in permanente kris/s zal leiden tot de overwinning van het socialisme, tot het einde van de uitbuiting van de mens door de mens.
Een zeker heimwee naar wat onherroepelijk voorbij is klinkt uiteraard soms op. Maar belangrijker is dit besef deel uit te maken van een grote ketting, waarbij hij zich onverbrekelijk verbonden voelt met de anderen. Vandaar dat wij hier kennis maken met een brok verleden van de arbeidersbeweging, met het relaas van haar successen en nederlagen. Dit alles wordt a.h.w. caleidoscopisch weerspiegeld doorheen de reacties van een waaier uiteenlopende personages op historische gebeurtenissen waarvan zij aktief of passief getuige waren. Meteen wordt tegemoet gekomen aan een grote nood van onze arbeidersbeweging, nl. aan de nood aan kennis van het eigen verleden, van de eigen strijd. Een strijd die allerminst ten einde is, en waarin « kunst een voorhoede moet zijn », zoals Verwest vorig jaar nog in een interview met de Rode Vaan beklemtoonde.
Een eeuw van strijd heeft offers gevergd, zware offers. Het is dan ook niet toevallig dat Jan Verwest zijn stukjes opdraagt « aan diegenen die niet dood zijn, en in gedachte aan deze die vermoord werden ».
Vanaf volgende week dus telkens een stukje uit dit « boek over mensen ». Over mensen zoals gij en ik. Over mensen zoals Jan Verwest.
19 februari 1976
Geen opmerkingen:
Een reactie posten